Nystagmus

Achromatopsie wordt in bijna alle gevallen begeleid door nystagmus, trillingen van beide ogen naar links en rechts (bijna nooit naar boven en onder). Dit is een niet controleerbare reflex die bij baby's pas een paar maanden na de geboorte wordt ontwikkeld en bij volwassenen met de jaren weer wat afneemt. De nystagmus heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat er geen kegeltjes in het centrum van het netvlies (de gele vlek) zitten. Dus als er iets heel nauwkeurig moet worden bekeken kunnen de ogen niet goed focusseren omdat het focuspunt niets kan zien. Gevolg is dat het focuspunt gaat schommelen door beweging van het oog.

  • In de praktijk is de mate van hinder van nystagmus erg verschillend per individu.
  • Nystagmus kan ook bij eenzelfde persoon sterk variëren. De tijd van de dag, de mentale gesteldheid, stress, vermoeidheid, medicijnen, alcohol, alle hebben invloed op de bewegingen van de ogen.
  • Mensen met aangeboren nystagmus zien zelf de oogbewegingen niet (ze zijn eraan gewend). De mensen met wie ze omgaan zien het vaak wel. Dat kan tot verwarring aanleiding geven in contacten met (relatief) onbekenden. Het kan in bepaalde gevallen goed zijn om voorafgaand aan het contact er iets over te zeggen
  • De meeste mensen hebben het minste last van nystagmus wanneer ze recht vooruit kijken. Daarom is het goed om recht voor het scherm/schoolbord/filmdoek te gaan zitten en boek en leesscherm recht voor je te plaatsen. Samen lezen is onmogelijk.
  • Nystagmus beïnvloed het lezen niet. Wel moet men zorgen voor zo optimaal mogelijke omstandigheden. Verlichting, lettergrootte, positie van de tekst spelen een rol. Neem de tijd of zoek hulp om optimale beeldscherminstellingen te krijgen. 
  • Het is lastig om teksten van het ene naar het andere document over te nemen of documenten te vergelijken. Het kost veel moeite om met de ogen iedere keer de plaats van de tekstgedeelten terug te vinden.

    Op internetsites over nystagmus wordt soms niet duidelijk onderscheid gemaakt tussen aangeboren nystagmus (zoals bij achromatopsie) en op latere leeftijd verworven nystagmus. Zo komen evenwichtsproblemen alleen bij verworven nystagmus voor.