achromatopsie en
skiën: geen probleem
door
Janny Bruinsma en Sieds Hoitinga
vakanties in het
buitenland
Wij zijn
mensen die regelmatig naar het buitenland rijden; op vakantie en onze
dochter Anne Floor (zij heeft achromatopsie) op de achterbank. Met het
tekenen, spelen en luisteren naar muziek en de "Harry Potter luister
CD's", komen wij altijd een heel eind. Omdat Anne Floor van jongs af
aan altijd met ons mee is gegaan, naar het buitenland is zij ook al aan
veel gewend. Het lopen over wankele touwhangbruggen over
gletsjerrivieren in Noorwegen. Lopen over alleen maar grote keien op de
steen stranden in Ierland. Wandelen op onoverzichtelijke paden in
Schotland. En vorig jaar liep ze met ons een lange tocht (7 uur) in
Zwitserland, over de St. Bernard pas (grens Italië -
Zwitserland). We liepen op 2800 m, waarbij we 350 m moesten klimmen en
1100 m moesten dalen. En ook hier zijn de paden niet aangepast voor
slechtzienden. Het is ruig daarboven. En je komt uit bij de sneeuw, als
je boven bent, schitterend!
Het zal je inmiddels wel zijn
opgevallen, dat Anne Floor opgroeit met reizen en wandelen. En dat wij
daarbij niet speciaal rekening houden met Anne Floor haar
slechtziendheid. Ik zeg wel eens als grapje: "We maken het Anne Floor
in haar kinderjaren extra moeilijk, zodat alles in haar verdere leven
alleen nog maar kan meevallen." Maar zo gaat het natuurlijk niet. Uit
onze ervaring blijkt dat Anne Floor met haar slechte zicht, eigenlijk
alles kan wat andere kinderen ook doen op vakanties. Het gaat alleen
anders, met name iets langzamer. Maar uiteindelijk is er nog nooit
gebleken, dat Anne Floor iets niet durft of vertrouwd. En bij dat
laatste spelen wij als ouders een grote rol. Ook al loop je daarboven
op een smalle richel, naast een afgrond. Blijf ten allen tijde rustig.
Kijk naar het kind, als zij rustig is en niet angstig, verstoor dat dan
niet met jou onrust! Inmiddels ben ik er in beginnen te geloven dat
slechtzienden het gevoelszintuig, veel meer gebruiken dan kinderen met
een normaal zicht. Wij willen alles met onze ogen en hersenen doen.
Terwijl we met verschillende zintuigen geboren zijn. Door het zien,
ruiken we minder, horen wij minder en voelen wij ook minder. Ik vraag
me wel eens af wie hebben er eigenlijk een handicap? Vanmorgen zei Anne
Floor nog; "Mama ik schrik bijna nooit en mijn vriendinnetje wel, hoe
kan dat?"
Het
antwoord bleef ik haar schuldig, nu denk ik, misschien voel je de
dingen wel aankomen, of ben je het onverwachte wel gewend en reageer je
er niet meer geschrokken op. En wij zien veel meer gevaar en dat is
voor ons heel lastig in deze hectische wereld!
skiën
in zwitserland 2000
Twee jaar terug
heeft Anne Floor voor het
eerst geskied; 5 jaar was ze toen. Ze zat toen met haar nichtje, die 1
dag ouder is, op een gewone ski school. Dat ging de eerste twee dagen
goed. Maar de derde dag werd niet leuk. Het was heel fel zonnig weer.
Anne Floor zei: "Mamma, ik kon mijn nichtje niet meer vinden en zag
verder ook niemand, alleen maar donkere vlekken." Wij waren er alleen
de eerste dag even bij gebleven, om te kijken of het goed ging. Omdat
ze er wel plezier in had en haar nichtje de belangrijkste voor haar was
tijdens het skiën, dachten wij dat wij zelf ook wel elders
konden gaan skiën zolang Anne Floor op les zat. Dat ging de
derde dag dus fout. Haar nichtje mocht met de rest van het groepje op
een hogere pistes skiën. Anne Floor bleef met een ski lerares
beneden. Dat vond Anne Floor natuurlijk niet leuk. Dat Anne Floor niet
mee naar boven mocht, was omdat ze hogerop speciale begeleiding nodig
had. Iemand die slechtzienden kon begeleiden en een moeder of vader in
de buurt die ze (met fel weer) goed kon horen als ze niemand zag.
Ik heb haar verhaal van die ochtend aangehoord en zei: "Dan stoppen we
nu met skiles en gaan lekker sleeën in de bergen." Haar
verdriet werd die dag daarop al gauw vergeten door de sneeuwpret
tijdens het sleeën. Omdat ik gezegd had dat ze klaar was met
de ski school, liep Anne Floor weinig frustratie op. Maar wij waren er
nog niet klaar mee.
Omdat
wij familie in Zwitserland hebben, was snel iets geregeld. De vijfde
dag kwam Thomas ons ophalen, een ervaren Zwitserse skiër
(vriend van de familie). Hij was in opleiding bij een blinde skileraar.
Deze man leerde mensen zoals Thomas, les geven aan blinden en
slechtzienden. Thomas was geweldig voor ons! Alles werd ons in alle
rust uitgelegd. Dus ook het instappen in de liften. Hij had twee rode
lange stokken bij zich waarmee hij Anne Floor steun kon geven. Met
Thomas gingen we gelijk naar een hoger gelegen piste. Wat Anne Floor
geweldig vond. Ook naar boven, net als haar nichtje! Anne Floor tussen
de rode stokken met Thomas er voor en ik ernaast (voor het vertrouwen
en de vertaling), zo leerde ze skiën. En net als alle andere
kinderen vond ze het heerlijk daarboven in de sneeuw. Na drie keer
samen met Thomas en Anne Floor de piste af, had Anne Floor het
vertouwen en plezier in het skiën volledig terug en mocht ik
van Anne Floor bij hun weg skiën. In de verte genoot ik van
hun, al zingend en joelend (i.p.v. pratend) kreeg Anne Floor les en
lukte het skiën steeds beter. Anne Floor vond Thomas geweldig
en het skiën was prachtig, reden voor ons om vaker te gaan en
dat was dus afgelopen kerst.
skiën
in zwitserland 2002
Kerst 2002 hebben we
deze keer in Zwitserland
gevierd. Deze keer hadden we dus gelijk privé les geregeld.
Thomas was tot zijn spijt niet beschikbaar, hij was met kerst voor een
week door een Duitse familie gereserveerd. Maar bij de skischool zat
Gabi. Ook zij volgde een cursus om blinde en slechtziende mensen les te
kunnen geven. Ze zijn n.l. bezig om bij de skischool hier een groep
voor op te zetten en bij voldoende aanmeldingen door slechtzienden uit
binnen en buitenland zal deze er ook komen. Ook Gabi leek het een
uitdaging om Anne Floor te leren skiën. De eerste dag begon
weer op de beneden piste, dit om te zien wat Anne Floor kon. Op het
slechtste voorbereid, deed Anne Floor haar al snel versteld staan. Ze
had een angstig en voorzichtig kind verwacht die al snel het spoor
bijster was. Maar dat viel honderd procent mee. En gelukkig voor Anne
Floor, die baalde als een stekker dat ze weer op de babypiste stond,
gingen we vlak daarna met de lift naar boven (2200 m want daartussen
lag te weinig sneeuw). Je kon zien dat Anne Floor eerder les had gehad,
want ze pikte de instructies van Gabi vrij snel op. Gabi had trouwens
geen rode stokken mee maar een rubberen slang, die ze ook in zwembaden
gebruiken. Anne Floor leerde al vrij snel Gabi op korte afstand te
volgen.
's Middags
had Anne Floor geen les, het was dan de bedoeling dat ik met haar ging
skiën. Maar met mijn weinige ski talent, was dit eerder voor
mij een probleem dan voor Anne Floor. Tijdens het middag eten zei Anne
Floor eerst dat ze die middag niet wilde skiën. Het was die
dag dan ook redelijk fel weer. Maar toen ze al spelenderwijs haar
zonnebrilletje op zette met daaroverheen haar dubbele skibril was het
hek van de dam. Er moest gelijk geskied worden, met mij. Dat was even
slikken. Maar gelukkig was daarboven een leuke korte skipiste,
vergelijkbaar met de grote van een ruime schaatsbaan. Overzichtelijk
dus. En daar gingen we, ik de eerste twee afdalingen voorop. En bij de
derde afdaling zei Anne Floor: "En nu ben ik de juf." Want al snel
bleek dat zij het sneller kon dan ik. Maar bij de vijfde afdaling begon
het pas echt leuk te worden, want toen wilde Anne Floor alleen. Andere
kinderen skieden toch ook niet met hun moeder op de hielen. Nou daar
sta je dan en daar ging ze. Ze wist precies waar ze langs moest
skiën, wist ieder heuveltje en dalletje te vinden en skiede
dus foutloos naar beneden, volledig vertrouwend op haar geheugen en
haar gevoel.
Daar zijn we weer,
wat Anne Floor dus niet
ziet voelt ze feilloos aan. De afdalingen gingen steeds sneller en ook
skiede ze keurig om iedereen heen. Ze had er enorm veel plezier in. En
iedere keer vroeg ze ons weer: "Mag ik nog een keer", om zo te
controleren of wij er nog wel stonden. Want zouden wij ons verplaatsen
dan zou ze ons niet terug kunnen vinden. Zo verblindend en toch ook zo
mooi is het daarboven in de sneeuw. Waar alles op vertouwen in jezelf
en de ander berust. Want skiën betekent: durven te gaan. Als
een ander zegt: "Nu ga je een eind stijl naar beneden en minder geen
vaart want daarna moet je met die vaart de heuvel aan de andere kant
weer op komen." Dan moet Anne Floor daar op kunnen vertrouwen.
Met
dit uitgebreide verhaal heb ik antwoord gegeven op de vraag: Kunnen
achromaten skiën? Ja, dus en ook nog met heel veel plezier!
Voor nadere
informatie kan altijd contact met
ons gezocht worden:
Janny Bruinsma en Sieds Hoitinga
telefoon: 0515-431850
e-mail: sieds.hoitinga@wxs.nl
Informatie
over activiteiten voor slechtzienden in Zwitserland kun je opvragen bij:
Plusport Behindertensport Schweiz
Chriesbaumstrasse 6
CH8604 Volketswil
telefoon: +41-1-9084500
e-mail: mailbox@plusport.ch
internet: www.plusport.ch